GES Çatı Uygulamaları

Çatı GES Nedir?

GES, güneşten gelen ışınların kullanılabilir enerjiye dönüştürülmesini sağlayan “fotovoltaik” prensibine dayalı bir enerji üretim tekniğidir. Çatı GES de yapıların çatılarına kurulan fotovoltaik panellerle enerji üretilmesini sağlayan sistemlere verilen genel bir isimdir. Güneş panellerinde üretilen enerjinin pratikte kullanılabilir elektrik enerjisine dönüştürülmesi (DC – AC dönüşümü) gerekmektedir. Bu da solar invertör adı verilen elektronik ekipmanlarla gerçekleştirilir. Solar invertör, panellerin ürettiği DC (doğru akım) elektriğini AC’ye (alternatif akım) dönüştürmekte; üretilen elektrik ilgili meskende kullanılmakta, fazla enerji ana dağıtım şebekesine aktarılmaktadır. Çatı GES projeleri ile konut, villa, fabrika, kamu binaları, okul vb gibi yapıların elektrik ihtiyacının tamamı güneş enerjisi ile sağlanabilmektedir.

Çatı GES’lerin avantajları:

• Elektrik faturaları büyük ölçüde azalır.
• Bu sistemlerin bakım maliyetleri çok düşüktür.
• Fosil yakıt kullanımı gerektirmediğinden çevresel sürdürülebilirliğe katkı sağlar; atık üretimine neden olmaz.
• Gelişen teknoloji sayesinde ekipman ve sistem maliyetleri giderek düşmektedir. Bu sayede ilk yatırımı maliyetleri kısa sürede amorti edilebilir.

Çatı GES’ler Nerelerde Kullanılır?

Çatı tipi GES’ler konut ve villa gibi uygulamaların yanı sıra özellikle şu tesisler için uygun enerji çözümleri sunmaktadır:

• Organize sanayi bölgeleri (OSB)
• Ürün depolama sahaları
• Akaryakıt istasyonları
• Alışveriş merkezleri
• Hastaneler
• Oteller
• Tarım ve hayvancılık tesisleri

Ticari Çatı Güneş Enerji Santralleri

Elektrik enerji birçok ticari işletme için en büyük gider kalemidir. 2013 yılında çıkarılan Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği, işletmelere bu maliyetleri büyük oranda düşürme imkanı vermektedir. İşletmeler, kendi ihtiyacından daha büyük kapasitede bir çatı / arazi tipi GES kurması durumunda fazla enerjiyi devlete satarak para da kazanabilmektedir. Ticari çatı GES projeleri için karşılanması gereken temel şartları şöyle özetleyebiliriz:

1. Çatının statik yapısının projeye uygun olması
2. Çatı için gerekli ruhsatların alınmış olması ve yasal izin anlamında herhangi bir problem olmaması
3. Çatı üzerinde daha önce herhangi bir tadilat yapılmışsa bu işlemin belgelenmiş olması
4. Elektrik aboneliği sözleşmesinde belirtilen güç değerinin uygun seviyede olması
5. Trafo ve iletim hatlarının yeterli kapasiteye sahip olması

Genel olarak bu şartların sağlanması durumunda çatı GES kurulumu için büyük bir engel kalmamaktadır. Çatının / arazinin proje uygunluğu konusunda daha detaylı bilgi için VERTA Enerji’yle iletişime geçebilirsiniz.

Ticari Çatı Güneş Enerji Sistemi Avantajları;

1. Güneş panellerinin uzun ömürlü olması (garanti süresi genellikle 25 yıldır)
2. İşletme maliyetlerinin düşük olması
3. Projenin ilk yatırım maliyetlerini karşılama süresinin kısa olması
4. Sera gazı emisyonuna neden olmaması

Ticari Çatı Güneş Enerji Sistemi Nerelerde Kullanılır?

Bu sistemlerin en fazla kullanıldığı alanları şöyle sıralayabiliriz:

• Akaryakıt istasyonları
• Alışveriş merkezleri
• Çiftlikler
• Depolama alanları
• Üretim tesisleri
• Oteller ve hastaneler
• Okullar ve kamu binaları
• Otobüs terminalleri
• Soğuk hava depoları
• Stadyumlar

Ticari işletmelerde elektrik kullanımı bireysel kullanıma göre daha avantajlı bir tarifeyle ücretlendirilmektedir. Bu sayede yatırımın amortisman süresi 3,5 ile 5,5 yıl arasında değişecek şekilde düşebilmektedir.

Mesken Güneş Enerji Santralleri

Günümüzde evlerde kullanılan elektrikli ve elektronik cihazların çeşitliliğinin geçmişe kıyasla büyük oranda arttığını söyleyebiliriz. Isıtma, soğutma, aydınlatma, eğlence, iklimlendirme vb gibi birçok başlık altında çok çeşitli cihazlar ve ekipmanlar kullanılmaktadır. Bu cihazların her biri elektrik tüketmekte; artan hayat standartları neticesinde konfor beklentileri de yükseldiğinden elektrik kullanımının da giderek arttığını söyleyebiliriz. Bu bağlamda evlerdeki enerji maliyetlerinin önemli bir gider kalemi olduğunu söylemek mümkündür. Bu maliyetleri en aza hatta sıfıra indirmek için kullanılan çatı tipi GES projeleri en uygun çözümlerden biridir.

GES Otopark Uygulamaları

Araçları misafir etmenin yanı sıra güneş enerjisiyle elektrik üretimi de yapabilen otopark modellerine olan ilgi giderek artmaktadır. Solar otopark denilen bu tesisler, elektrikli araçlar için ihtiyaç duyulan elektriği otopark çatısına veya yakınlarına kurulan GES’ler ile üretmektedir. Böylelikle aynı zamanda elektrikli araçlar için şarj istasyonu hizmeti de vermektedir. Çatıların güneş panelleri için uygun ve/veya yetersiz olması durumunda solar otopark uygulamaları ile GES’lerden enerji üretmek mümkündür. Özellikle konutlarda, iş yerlerinde, AVM’lerde ve otoparkların olduğu her yapı ve tesiste otoparklar solar otoparka dönüştürülebilir.

Çatı GES Kurulumunda Dikkat Edilecek Konular Nelerdir?

Çatı GES projeleri kullanıcılara çevresel ve ekonomik anlamda birçok fayda sağlamaktadır. Fakat bunun için projelendirme, kurulum, devreye alma ve işletme gibi adımlarda dikkat edilmesi gereken çok sayıda kriter vardır. Bunlardan bazılarını şöyle sıralayabiliriz:

• Tesisin toplam elektrik tüketimi
• Bu tüketimin günlük ve aylık periyotlarda dağılımı
• Tesisin trafo ve sözleşme gücü
• Tesisin bulunduğu bölgenin iklim koşulları
• Çatı alanı ve yönü
• Kurulumu yapılacak sistemin fiziksel boyutları ve kapasitesi

Çatı GES Kurulum Süreçleri

Çatı tipi GES sistemlerinin kurulum süreçlerini üçe ayırabiliriz:

1 – Çatı GES projelerinin idari süreci

12 Mayıs 2019’da yayınlanan Lisanssız Elektrik Üretimi Yönetmeliğine göre çağrı mektubu için gereken idari süreç en az 3 aydır. Her ayın bitimine kadar teslim edilen evraklar, bir sonraki ay içerisinde değerlendirilmekte ve eksiklerin kapatılması istenmektedir. Devam eden ay içerisinde ise teknik değerlendirmeler yapılmaktadır. 3. ayda ise Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü (YEGM) onayına istinaden çağrı mektubu düzenlenmektedir. Bu noktada başvuru sahiplerinin, yönetmeliğin 5c ve 5c maddelerine uyarak başvuru yapmaları gerektiğini hatırlatmakta fayda var. Yönetmelik gereklilikleri, başvuru süreci ve diğer ilgili konular için VERTA Enerji’ye ulaşabilirsiniz.

2 – Çatı GES ekipmanlarının satın alma süreçleri

Çatı GES projesi için idari süreçler devam ederken kurulum için gerekli ekipmanların, cihaz ve teçhizatların satın alımı da yapılmalıdır. Güneş panelleri, invertör, konstrüksiyon bileşenleri vb gibi malzemeler için tedarik süreci yürütülmelidir. Bu noktada, ekipmanların termin sürelerinin değişken olduğunu ve idari süreç ile koordineli olunması gerektiğini belirtmekte fayda var.

3 – Çatı GES kurulumu

Kurulum için gereken zaman ve zorluk seviyesi projenin başta kapasitesi olmak üzere farklı parametrelere bağlıdır. Örneğin 1 MW’lık genellikle 6 ile 8 hafta arasında değişen bir uygulama süreci öngörülmektedir. Proje kurulumunda çalışan kişi sayısına bağlı olarak bu süre uzayıp kısalabilir.